Nederlands

In een bizarre droom stond ik op een plein in een stad. Misschien wel in Utrecht, maar dat weet ik niet zeker. Ik was maar een toevallige passant, want ik droomde dat ik doelloos maar op mijn gemak door straatjes en steegjes struinde. Als een toerist. Tot ik dus bij het plein kwam. Het was er gezellig. Overal zaten mensen op terrasjes. Plotseling valt het helemaal stil. Iedereen kijkt naar een gezette vrouw die met een slagroomtaart in haar hand door een deur naar buiten komt lopen. En vlak voor het moment dat ze struikelt, houdt iedereen op het plein tegelijk zijn en haar adem in. Dat hoor ik. De vrouw loopt direct in mijn richting en struikelt dus. Ze probeert in evenwicht te blijven, en zwaait haar taart-arm omhoog.

Als in slow motion zie ik nu pal voor mijn neus gebeuren dat die taart recht in haar eigen gezicht vliegt. Wat een mop! Wonder boven wonder valt ze niet ook nog op haar met slagroom besmeurde snufferd. Iedereen op het plein haalt weer opgelucht adem en geeft een luid applaus. Wat een kolder! Dit is je reinste humor! En op dat moment word ik wakker en denk: goh, wat gek eigenlijk dat humoristen humor hebben, en geen humorisme. Toeristen doen immers ook aan toerisme. Maar diëtisten dan weer aan diëtiek. Daar loopt de redenatie dus mooi vast. Dat ik ook denk het Nederlands te kunnen beteugelen zo op de vroege ochtend.

geupdatet

15 Apps geüpdatet, meldde vandaag mijn slimme telefoon. Dit bevreemdt mij al een tijdje. Volgens van Dale is updaten een Nederlands woord, en is de voltooide tijd daadwerkelijk “geüpdatet”. Het is ook volkomen logisch als je het ontleedt: updaten is een zwak werkwoord. De stam van updaten is “update”. Hoewel de laatste letter een klinker is, gaat toch de regel van ’t kofschip op , en moet je voor de verleden tijd stam + “te” gebruiken, ofwel “updatete” (net als bij “douchen”, “crashen” en “racen”). De voltooide tijd wordt dan dus “ge” + stam + “t”, dus jawel: “geüpdatet” (en er moet natuurlijk een trema op de u).

Geüpdatet is dus grammaticaal correct Nederlands, maar je moet het wel uitspreken als “ge-up-deet”. Om ’t kofschip te kunnen toepassen moesten we al uitgaan van hoe we “update” uitspreken, dus “updeet”, in plaats van hoe we het spellen, en nu moeten we bij de uitspraak van “geüpdatet” de volgens dit ezelsbruggetje toe te voegen “t” niet laten horen. Wat een misbaksel! Dat krijg je van hinken op twee talen!

Wat mij betreft gebruiken we dit gedrocht niet. Van mij mag “updaten” per ommegaande uit het Nederlands worden gedeletet (jakkes, nog zo’n draak). Er zijn prima alternatieven voor updaten: verversen, bijwerken en desnoods actualiseren, maar dat is ongetwijfeld ouderwets. Waarschijnlijk zal het niet lang duren of “liken” is ook een officieel Nederlands werkwoord: Ik like, ik likete, ik heb geliket. Nog zo’n toekomstige kandidaat is “raten”.

Ik moest hierdoor ook denken aan het werkwoord “stofzuigen”. Ik stofzuig, ik stofzuigde, ik heb gestofzuigd. Ook best een vreemde eend in de bijt. Ik vraag me al jaren af waarom het werkwoord “schroevendraaien” dan geen bestaansrecht heeft. Ik schroevendraai, ik schroevendraaide, ik heb geschroevendraaid. Ik controleer het regelmatig, maar het staat nog steeds niet in de van Dale. Als van Dale komt met een app die me automatisch informeert wanneer de van Dale weer is geüpdatet, dan wordt dat door mij meteen geliket en geratet met minstens 4 sterren.